با استفاده از چک معاملات راحت تر شده است و این سند تجاری در زندگی کاربرد زیادی دارد. شما با ارائه چک میتوانید از بدون پرداخت آنی، نیازهای خود را تأمین کنید. البته در رابطه با پرداخت چک، قوانینی وجود دارد که گاهاً ممکن است منجر به برگشت خوردن چک می شود. شاید تاکنون لازم شده است که چکی را برگشت دهید و در نقد کردن آن به مشکل خورده باشید. دانستن قوانین مربوط به چک به شما کمک میکند که از همان ابتدا با آگاهی معامله خود را انجام دهید و بعدها به مشکل برنخورید اگر هم مشکلی پیش آمد بدانید که چطور باید به آن رسیدگی کنید و روال قانونی آن را بگذرانید.
چک برگشتی چیست؟
چک برگشتی به چکی گفته میشود که وجه آن پس از ارائه به بانک قابل وصول نیست. وصول نشدن میتواند دلایل مختلفی داشته باشد اعم از اینکه در حساب موجودی نباشد یا صادرکننده چک دستور عدم پرداخت آن را به بانک داده باشد و... . در هر حالت میتوانید برای پرداخت چک اقدام و شکایت کنید. ماده 3 و 10 قانون صدور چک، به طور کامل به مواردی که در ادامه اشاره میکنیم، پرداخته است:
تظیم چک به شکل نادرست:
این نکات را در زمان تنظیم چک در نظر داشته باشید:
خط خوردگی در چک وجود نداشته باشد، رقم عددی با رقم حروفی مطابقت داشته باشد، امضای مندرج در چک باید با امضای موجود در بانک یکسان باشد و هیچگونه در بینظمی در چک دیده نشود. در غیر این صورت بانک از پرداخت آن خودداری میکند.
عدم موجودی حساب در تاریخ درج در چک
یکی از شایعترین دلایل برگشت خوردن چک در کشور ما، نداشتن موجودی یا عدم کفایت آن است که در این صورت بانک برای بخشی از یا تمام وجه چک، گواهی عدم پرداخت صادر میکند.
طبق ماده 5 قانون صدور چک، در صورت تقاضای دارنده چک، بانک باید هر چقدر موجودی در حساب وجود دارد را به دارنده پرداخت کند و مبلغ پرداختی را پشت چک بنویسد تا در کسری مبلغ چک در سامانه یکپارچه بانک مرکزی ثبت شود و کد رهگیری داده شود. پس از آن به دارنده یک گواهی حاوی کد رهگیری داده میشود، از این پس دیگر چک برگشتی محسوب میگردد و گواهی دریافتی جانشین آن میشود که با استفاده از آن میتواند به مراجع قضایی یا ثبتی مراجعه نمود.
صدور چک از حساب مسدود:
طبق ماده 10، اگر کسی با آگاهی از بسته بودن حسابش، اقدام به صدور چک نماید، چک صادر شده بیمحل به حساب میآید و مجازات غیر تعلیق برای این کار در نظر گرفته شده است. پس از آن دارنده چک برگشتی با همراه داشتن گواهی عدم پرداختی، میتواند قدام به مطالبه نماید.
دستور عدم پرداخت وجه چک:
مطابق با ماده 14 قانون صدور چک، ذینفع یا کسی که چک را صادر کرده است می تواند به بانک دستور دهد که چک پرداخت نشود. این دستور تنها در حالتی مجاز است که صادر کننده ادعا کند که چک جعل شده یا به سرقت رفته با توسط آن کلاهبرداری شده است. خیانت در امانت نیز یکی دیگر از این موارد می باشد.
دارنده چک برگشتی میتواند شکایت کند و صادرکننده نیز باید ادعای خود را ثابت کند.
سخن آخر
شرایط مربوط به پرداخت چک متعدد می باشد و گاهاً ممکن است که هیچ یک از موارد ذکر شده اتفاق نیفتد. در این حالت باز هم با توجه به ماده و قوانین مربوطه راه چاره وجود دارد. وکلای حقوقی شهرداد در این زمینه مقالات جامعی نوشته اند که با مراجعه به سایت شهرداد می توانید به طور کامل به آن دسترسی یابید.